بررسی بذر گندم و ذرت (کنترل و گواهی بذر)

دانلود فایل کامل بررسی  بذر گندم و ذرت (کنترل و گواهی بذر)
در قالب فایل word و متشکل از 21  صفحه قابل ویرایش ؛

بخشی از محتوا ::
يكي از مشكلات كشاورزان در فرايند كشت گندم، عدم يكنواختي در سبز شدن بذور و استقرار بوته هاي گندم به تعداد مناسب در واحد سطح مي باشد.با استقرار گياهچه هاي گندم در تراكم مناسب در واحد سطح ضمن افزايش بازده مصرف نهاده ها از قبيل كود و سم، گندم به حداكثر ظرفيت توليدي خودنيز مي رسد.عدم آگاهي كشاورزان از تاثير عوامل مختلف در رسيدن به سبز يكنواخت موجب تكرار اين مشكل در هر سال مي شود.

عوامل ذيل در استقرار و تراكم مناسب گياهچه هاي گندم دخالت دارند.
۱- ميزان مصرف بذر
عوامل محيطي و ويژگيهاي رقم بر ميزان مصرف بذر تاثير مي گذارند. ويژگي هاي رقم گندم مانند وزن هزار دانه ، ارتفاع بوته ، خوابيدگي ( ورس ) ،قدرت پنجه زني ، درصد جوانه زني و سرعت رويش بذور از عوامل تعيين كننده ميزان مصرف بذر در هر هكتار هستند.
دانه هاي سبك در هر واحد وزن، تعداد دانه بيشتري نسبت به دانه هاي سنگين دارند

و هر چه وزن هزار دانه گندم كمتر باشد از نظر وزني ميزان مصرف بذر كاهش مي يابد.
افزايش ارتفاع بوته و حساسيت به خوابيدگي موجب كاهش مصرف بذر در هر هكتار مي شود. هر چه درصد جوانه زني بذر و قدرت پنجه زني آن بيشتر باشد مي توان ميزان بذر كمتري مصرف نمود.
عوامل محيطي مانند رطوبت، حاصلخيزي خاك و علف هاي هرز در تعيين ميزان مصرف بذر موثر هستند. در خاك هاي مناطق ديم و كم باران وبا حاصلخيزي ضعيف، براي كاهش رقابت بين بوته هاي گندم در جذب آب و غذا، بذر را به مقدار كمتر مصرف مي كنند.
ميزان مصرف بذر ممكن است در شرايط دير كاشت و تراكم زياد علف هرز افزايش يابد.

۲-عمق كاشت
( دماي مطلوب و رطوبت كافي ) لازمه جوانه زني بذور و سبز شدن گياهچه هاي گندم مي باشند . در كشت هاي سطحي و كم عمق جوانه زني بذور گندم دچار نوسان هاي شديد رطوبت و دما مي شوند.
ويژگي هاي بذر و عوامل محيطي نيز در تعيين عمق كاشت بذر گندم تاثير مي گذارند. ويژگي هاي بذر گندم مانند اندازه بذر ،مقدار پروتئين بذر ، طول كلئوپتيل و سرعت سبز شدن بذر در تعيين عمق كشت مطلوب موثرند. در ارقام پاكوتاه و نيمه پا كوتاه طول كلئوپتيل نسبت به ارقام پابلند كمتر مي باشد. هر چه طول كلئوپتيل رقم گندم كوتاهتر باشد، عمق كاشت بذر گندم كمتر مي گردد. در كشت عميق تر، بذر هاي درشت و بزرگ سريع تر از بذر هاي كوچك سبز مي شوند. افزايش مقدار پروتئين بذر موجب رشد سريع تراندام گياهچه بذر پس از جوانه زني مي گردد. بذررا در خاك هاي سبك نسبت به خاك هاي سنگين عميق تر مي كارند. در مناطق ديم كاري و كم باران بذر را نسبت به مناطق پر باران وآبي در عمق بيشتر قرار مي دهند.

۳- تاريخ كاشت
مهمترين معيار براي تعيين زمان كاشت مطلوب گندم، عملكرد دانه مي باشد. در تاريخ كاشت مطلوب، دما و رطوبت براي جوانه زني بذر مناسب است و در نتيجه باعث افزايش جوانه زني، قدرت گياهچه و گسترش ريشه دهي در تمام ارقام گندم مي شود. در كشت به موقع پنجه زني و اجزاء عملكرد دانه گندم افزايش مي يابد. در كشت زود هنگام، خاك خشك و رطوبت كمتري دارد و دماي خاك نيز بالا مي باشد اما در شرايط دير كاشت، خاك سرد و شرايط براي جوانه زني و سبز شدن آن نامساعد است . در هر دو حالت تلفات بذر و مرگ گياهچه افزايش مي يابد .
دما و رطوبت از عوامل محيطي بسيار موثر در تعيين زمان كاشت گندم مي باشند. براي جبران تلفات بذر و مرگ گياهچه در كشت دير هنگام ميزان مصرف بذر را افزايش مي دهند.

۴-تماس بذر با خاك
بذر گندم در صورت تماس كامل با خاك، سرعت جوانه زني و استقرار گياهچه آن افزايش مي يابد. عمليات خاك ورزي ثانويه ، تاثير زيادي بر تماس بذر با خاك دارد. هر چه اندازه كلوخه هاي خاك بزرگتر و فاصله آنها از هم بيشتر باشد امكان تماس بذر با خاك كاهش مي يابد و در نتيجه سرعت جوانه زني بذر كمتر شده و احتمال تلف شدن بذر وجود دارد.

۵- تماس بذر با كودهاي شيميايي
تعدادي از كودهاي شيميايي قدرت زيادي در جذب رطوبت خاك دارند و اگر اين نوع كودها
در كشت خطي در كنار بذر ها قرار گيرند، مي توانند سرعت جوانه زني بذر را كاهش دهند. در شرايط خاك خشك و قليائي، خسارت كودها در تماس با بذر ضمن از بين بردن قدرت جوانه زني بذر ها، موجب خشك شدن گياهچه هاي گندم نيز مي شوند.

۶-پوشش دادن بذور گندم با كودها و سموم شيميايي
براي كنترل حشرات خاك زي و بيماريهاي گندم و تغذيه اوليه گياهچه ،بذور گندم را با سموم حشره كش و قارچكش و كودهاي شيميايي پودري پوشش مي دهند . اين مواد پوششي بر قدرت و سرعت جوانه زني بذر تاثير مي گذارند. در شرايط خاك گرم وخشك اين مواد سرعت جوانه زني و قدرت رويش بذر را كاهش مي دهند . غلظت زياد اين مواد و غير يكنواختي در پوشش دادن بذر مي تواند موجب تلف شدن بذر هاي گندم گردد.

۷- سلسله بندي سطح خاك
پس از كاشت گندم، وقوع بارندگي ها موجب تشكيل سله در سطح خاك مي شوند. ضخامت اين سله بر سرعت رويش و استقرار گياهچه هاي گندم تاثير مي گذارد. هر چه ضخامت اين سله افزايش يابد، سبز شدن بوته هاي گندم را با دشواري مواجه مي سازد. مقدار زياد رس و لاي و كاهش ماده آلي موجب تشكيل سله هاي ضخيم در خاك مي شوند.

۸- آفات حشرات خاك زي
تعدادي از آفات گندم از قبيل كرم مفتولي ، كرم سوسك سياه ، كرم سوسك قهوه اي و غيره با تغذيه از بذرو ريشه گياهچه گندم موجب كاهش تراكم بوته هاي گندم در سطح مزرعه مي شوند.
۹- بيماريهاي گندم
برخي از عوامل بيماريزاي گندم موجب پوسيدگي بذر و ريشه مي شوند. در صورت عدم ضد عفوني بذور گندم با قارچكش هاي مناسب تلفات بذر و كاهش تراكم بوته در سطح مزرعه افزايش مي يابد.

۱۰- نفوذ پذيري خاك
هرچه بافت خاك سنگين تر باشد، نفوذ پذيري آب و هوا به داخل خاك كاهش مي يابد. وقوع بارندگي ها پس از كاشت و در مراحل اوليه استقرار گياهچه ها، حالت ماندآبي بوجود مي آورد و در نتيجه بذور گندم و گياهچه ها دچار خفگي شده و از بين مي روند.

۱۱- رقابت علف هاي هرز
در برخي سال ها در مراحل سبز شدن بذور گندم به علت وقوع بارندگي ها، علف هاي هرز با تراكم زيادي در سطح مزرعه گندم سبز مي شوند و در نتيجه در اثر رقابت بين علف هاي هرز با گياهچه گندم در جذب آب و غذا، قدرت و توان گياهچه هاي گندم در برابر شرايط نامساعد محيطي كاهش يافته و در نهايت موجب از بين رفتن آنها مي شوند.

با اجراي صحيح عمليات كشت و در نظر گرفتن تمام جوانب امر مي توان در سطح مزرعه تراكم يكنواخت از بوته هاي گندم بدست آورد . عدم توجه به هر يك از موارد ذكر شده در فوق، مزرعه گندم را در يك شرايط رويش غير يكنواخت و نامتقارن قرار مي دهد.

ويژگي هاي گياه گندم
گندم، گل آذین سنبله‌ای دارد. از هر گره آن معمولاً یک سنبلچه متشکل از دو گلوم و سه گلچه به وجود می‌‌آید. گاهی تعداد گلچه ها به ۹ هم می‌‌رسد. دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نام های پوشک بیرونی (لما) و پوشک درونی (پالئا) قرار گرفته است.
برگ های گندم مانند برگ های سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض بوده و زبانه‌های کوچکی دارند. میوه گندم با توجه به گونه آن، ۳ تا ۱۰ میلیمتر طول و ۳ تا ۵ میلیمتر هم قطر دارد و شامل این بخش است.
گیاهک: یا رویان که تقریباً ۵/۲ درصد وزن دانه را تشکیل می‌‌دهد و سرشار از پروتئین و چربی است که این بخش را معمولاً در تهیهٔ آرد گندم جدا می‌‌کنند. سبوس: همان پوستهٔ دانه است و تقریباً ۱۴ درصد از وزن دانه را تشکیل می‌‌دهد. سبوس را هم همچون گیاهک در مرحلهٔ آرد سازی از دانه جدا می‌کنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. آندوسپرم: حاوی مواد نشاسته‌ای دانه گندم است و تقریباً ۸۳ تا ۸۷ درصد از کل دانه را شامل می‌‌شود. آندوسپرم دارای دانه‌های نشاسته‌ای و مواد پروتئینی می‌‌باشد که دانه‌های نشاسته آن بوسیله گلوتن که یکی از پروتئین های موجود در دانه است، بهم چسبیده اند. میزان گلوتن موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت می‌‌کند. همین میزان گلوتن گندم است که مرغوبیت آن را تعیین می‌‌نماید. گندم های قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتن بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه نان از آنها بیشتر است. چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتن غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیر را بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر می‌‌گردد
آب و هوای مناسب برای رشد گندم شرایط ایده آل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول می‌‌باشد. بنابراین در مناطقی که زمستان های سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه می‌‌شود. البته باید بدانیم که گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمی‌تواند به مدت طولانی، خشکی و کم آبی را تحمل نماید. اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاخته‌های کوچکتر که در نهایت سبب تشکیل برگ های کوچک و در نتیجه روزنه‌های کوچکتر می‌‌شود، سطح تعریق را کاهش دهد و از اثرات سوء کم آبی تا حدی محفوظ بماند

انواع گندم
معمولاً گندم ها را به دو دسته کلی گندم بهاره و گندم پاییزه تقسیم بندی می‌‌کنند. این دو نوع علاوه بر آن که دانه هایشان از نظر رنگ، بافت، شکل و… با هم فرق دارد شرایط رشد و نمو آنها نیز با هم تفاوت می‌‌کند. این دو نوع گندم را در می‌‌گیرد. عمق این شیار در گندم های پاییزه زیاد و در گندم های بهاره کم است. طرفین این شیار در گندم های بهاره گرد و در گندم های پاییزه گوشه دار می‌‌باشد
گندم بهاره گندم بهاره: گندم بهاره همان طور که از نامش پیداست، در اوایل بهار کاشته می‌‌شود. پس از جوانه زدن، گیاه جوان در بهار و اوایل تابستان رشد نموده و محصول آن را تا اواخر تابستان برداشت می‌‌کنند. گندم بهاره را معمولاً در نواحیی کشت می‌کنند که گندم پاییزه نمی‌تواند در برابر سرمای سخت زمستانی آن مناطق، مقاومت نماید. البته میزان محصول دهی گندم پاییزه از بهاره بیشتر است. معمولاً پس از تهیه بذر و زمانی که دمای خاک به یک درجه سانتی گراد بالای صفر رسید، گندم بهاره را می‌‌کارند. اگر شرایط آب و هوایی اجازه دهد می‌‌توان گندم را زودتر هم کاشت تا دوره رشد آن طولانی تر شده و میزان محصول دهی آن بیشتر شود
گندم پاییزه گندم پاییزه: این نوع گندم در نیم کره شمالی، در فصل پاییز موقعی که دمای خاک از ۱۳ درجه سانتی گراد کمتر باشد کشت می‌‌شود. ابتدا بذر گندم پاییزه جوانه می‌‌زند. سپس در فصل زمستان، گیاه به صورت گیاه جوان کوچکی باقی می‌‌ماند و با آغاز فصل بهار، مجدداً رشد و نمو خود را آغاز می‌‌کند. معمولاً در یکی از ماه‌های خرداد، تیر یا نهایتاً مرداد، دانه می‌‌رسد و آماده برداشت می‌‌شود.
گندم بهاره برای آن که به مرحلهٔ گل دهی برسد، باید به مدت طولانی در معرض هوای سرد قرار گیرد. اگر گندم پاییزه را در بهار بکارند، چون دورهٔ سرما را پشت سر نمی‌گذارد، نمی‌تواند گل آذین خوبی تشکیل دهد.
گندم های پاییزه به نسبت گندم های بهاره ریشه‌های عمیق تر و پرپشت تری دارند که تا ۲۰۰ سانتی متر در خاک نفوذ می‌‌کنند. این امر ناشی از آن است که گندم های پاییزه فصل رشد طولانی تری دارند.
شرایط مناسب برای رشد گندم خاک: خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است. اصولاً میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاک های ریز بافت بیشتر است، چون این قبیل خاک ها قادرند آب را بهتر و به مدت طولانی تر در خود نگهدارند. اما در شرایط آبی (که کشاورز خود گیاه را آبیاری می‌‌کند)، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمی‌گیرد. آب: گندم هم مانند سایر گیاهان نمی‌تواند در خاک خشک جوانه بزند. گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی درخاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد. اما رطوبت خاک گندم های پاییزه معمولاً فرایند جوانه زنی را با مشکل مواجه می‌‌نماید. اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیهٔ جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.

رشد گندم
گیاه گندم و دیگر انواع غلات، مانند بسیاری از گیاهان دو مرحله رشد دارند: رویشی و زایشی. جوانه زنی، سبز شدن و پنجه زدن جزء مرحله رویشرشد گندم، از مواد تنظیم کننده رشد استفاده می‌‌کنند. یکی از این مواد سیکوسل (با نام تجاری CCC ) است. نام علمی این ماده شیمیایی، ۲- کلرو اتیل متیل آمونیوم کلرید است که:
غشاء یاخته گندم را زیاد می‌‌کند. تعداد دسته‌های آوندی در ساقه را زیاد می‌‌کند. رشد ریشه را افزایش داده و مقاومت بوته‌های گندم در برابر خشکی را زیاد می‌‌کند.